Naar boek: Stad zoekt Boer
Stad zoekt
Boer
Opzet en agenda rondetafelbijeenkomsten
De thema's van de onderstaande rondetafels zijn onderling nauw verweven. Tijdens
de rondetafelbijeenkomsten is die verwevenheid niet uit de weg gegaan. Tegelijkertijd
mag duidelijk zijn dat elk kernthema vraagt om een solide plaatsbepaling op
de stedelijke agenda voor het platteland. Uit verscheidene belangengroepen
hebben vertegenwoordigers aan de dialoog deelgenomen. Inmiddels zijn alle
tafels afgeruimd en is de opbrengst verwerkt tot een Stedelijke Agenda
voor het Platteland.
Op 28 november 2006 heeft minister Veerman de Agenda in ontvangst genomen.
De Agenda is als pdf beschikbaar (klik hier).
Voor een intervieuw met eindredacteur John Huige klik hier.
Hieronder
volgen korte beschrijvingen van alle rondetafels en enkele aanvullende 'keukentafels'.
Rondetafel 1.
Nieuwe
beelden van het platteland.
Gespreksleider: Giep Hagoort Plaats: Amsterdam Datum:
21 maart 2006 Tijd: 18.00-21.30 uur. Lokatie/adres: De Kunstzaak,
1e Sweelinckstraat 22, 1073 CM Amsterdam. Contactpersoon locatie/tel.nr:
Kristien vd Oever 0206754151.
Karakteristiek deelnemers: 23 personen die deels ook deelgenomen hebben
aan de eerste boerenkoolsessie. Vooral personen uit Amsterdam en Noord-Holland
die stil hebben gestaan bij tekst brochure, zich uitsproken hebben over de
urgentie van de 9 thema's en een reactie hebben gegeven op het recente SCP
materiaal. Korte schets thema: In Nieuwe Beelden is aan de hand
van de genoemde bronnen een schets gegeven van een gewenst platteland, bezien
door de bril van de stadsbewoner (vnl Amsterdam). Deze schets wordt gebruikt
om de vervolgbijeekomsten te kunnen inkaderen. Ook is gecheckt of sleutelwoorden
over het hoofd worden gezien. Sleutelwoorden reader: Beelden bevorderen/-bemoeilijken
het communiceren De urgentie van een stedelijke agenda De 8 overige thema's
SCP rapportage Urgentie LNV beleid Financiering: ASOM Samenwerkende
organisaties: De eerste rondetafel was uitsluitend beperkt tot genodigden
van ASOM. Documentatie: Researchpaper
01 (John Huige), SCP Rapportgae LNV agenda Vitaal Platteland ASOM materiaal.
Namens projectteam waren aanwezig: Hagoort/Huige/Kuiper/Uitenbogaard
Rondetafel 2.
Sociale cohesie en netwerken; innovatie
van sociale structuren in de stad en op het platteland.
Berkel Enschot, Foto Joke van den Berg
Gespreksleider: Giep Hagoort, Datum: 20 juni Plaats: De Schalm, Berkel-Enschot. Karakteristiek: Tijdens de rondetafel van 20 juni is geïnventariseerd of de sociale cohesie in een stedelijke wijk kan worden versterkt door uit te gaan van wat genoemd wordt ิdorpse waardenี. Berkel-Enschot functioneerde hierbij als referentiekader. De heer Joop Blom, voorzitter van de dorpsraad, is mede-opsteller van de nota Gereedschapskist Dorps Milieu waarin een benadering is geschetst voor een unieke inrichting van een dorpse infrastructuur. Door het grote aantal deelnemers is vurig gedabatteerd over de vraag welke uitgangspunten en aanpak kenmerkend zijn voor de sosiale cohesie in een dorpse gemeenschap en of die ook bruikbaar zijn in niet-dorpse gemeenschappen. Enkele gehoorde opmerkingen: 'verenigingsleven biedt in een dorp een sociaal absorpsie vermogen', 'bij sociale cohesie gaat het om de mate waarin mensen georganiseerd burger zijn', 'in een dorp draait alles om ontmoetingen', 'een dorp bestaat en groeit en bloeit dankzij sociale structuren. Vanuit ASOM hebben deelgenomen: Ardi Roelofs, Dorian Maarse, Erik Uitenbogaard en Gabriëlle Kuiper.
Berkel
Enschot, Foto's Joke van den Berg
Rondetafel
3.
Jongeren; hoezo verschillen tussen
stad en platteland?
Gespreksleider: Remy Harrewijn. Datum:
22 juni Plaats: Den Bosch Tijd: van 17.00 - 20.30 uur, bij K2
thuis. Karakteristiek: Remy Harrewijn organiseerde vanuit zijn bedrijf
Festina Lente de rondetafel over jongeren in relatie tot stad en platteland.
Remy is onlangs afgestudeerd in Europees kunstmanagement (master degree) en
is met zijn leeftijd van 23 jaar de jongste deelnemer aan het ASOM expertisenetwerk.
"Het platteland is gevaarlijk onbekend" en "mensen in de stad zoeken meer
ruzie", voorbeelden van tegenstellingen die duidelijk werden na twee sessies
in gesprek te zijn geweest met jongeren over hun connectatie met platteland
en stad. Na op 22 juni met een aantal jongeren van tussen de 14 en 17 jaar
oud, geboren en getogen in de steden Oss en Tilburg het platteland te hebben
geanaliseerd, hebben we op 11 juli jongeren van het platteland uitgedaagd
om te reageren op de krachtige stellingen van hun leeftijdsgenoten. Het resultaat
blijkt boven verwachting als we de gesprekken koppelen aan het beeldend materiaal
(collages, one-liner enquetes, filmpjes, geleide fantasien en foto's) dat
we verzameld hebben niet zonder dank aan Paul en Pascalle van K2, Brabants
kenniscentrum Jeugd. Vanuit ASOM waren aanwezig: Giep, Matthijs en Remy. De
jongerentafel werd georganiseerd ism met K2 (www.k2.nl).
Den Bosch, Foto's Remy Harrewijn
Rondetafel 4.
Multiculturele invloed: welke betekenis
hebben nieuwkomers op de interactie tussen stad en platteland?
Gorinchem,
Foto medewerker van De Heul
De keukentafel in Gorinchem van 31 mei en het interview met de heer Ait Chitt
(Stimulans) geldt als een opmaat van deze rondetafel. Met de provincie Zuid
Holland en Stimulans zal worden overlegd of de komende rondetafel een breed
bereik kan krijgen in de richting van beleidsmakers. Stond de agrarische benadering
centraal tijdens de keukentafel, de rondetafel over multicultureel moet leiden
tor beleidsaanbevelingen. Het interview met de heer Ait Chitt (Stimulans)
is hier te downloaden.
Rondetafel 5.
Gebruikersgroepen; wie speelt welke
rol bij de interactie tussen stad en platteland?
Uit het verslag: De aanbevelingen
en actiepunten van de groep stedelijke gebruikers zijn divers van aard, maar
bepaald de moeite van het vermelden:
De
stad / de stedeling moet bereid zijn om kennis te nemen wat er op het platteland
gebeurd in termen van dierenwelzijn. Gebruikers moeten weten wat het betekent
als je het aller-goedkoopste kippetje wilt.
Schaf
de kinderboerderij af. Kinderboerderijen geven een foutief romantisch beeld
van een boerderij. Organiseer in plaats daarvan bezoekmogelijkheden bij boerderijen
dicht bij de stad.
Verbeter
de toegankelijkheid van het landelijk gebied vanuit de stad. Meer wandelroutes,
fietsbruggetjes, verbindingsroutes voor de natuur. Een jammer genoeg verdwenen
maar relatief goedkope en duurzame verbinding kan gerealiseerd worden met
de aanleg van eenvoudige trambanen.
De
stad moet primair de probleemeigenaar zijn of worden van de stadsranden (ook
al behoren deze feitelijk tot een andere (vaak kleinere) gemeente). Deze verantwoordelijkheid
moet transparant en zonder dubbele bodem voor gebiedsuitbreiding zijn.
Een
aparte projectwethouder in de stad voor het platteland geeft inhoud aan de
verantwoordelijkheid en zal sneller tot positief resultaat leiden voor stad
en voor platteland.
Boerenmarkten
zijn belangrijk voor de stad en voor het platteland. Bioproducten hebben een
goede prijs/kwaliteitverhouding. Maatschappelijke organisaties, gemeenten,
provincies en ministeries kopen bio in.
Er
moet aandacht zijn voor de cultuurhistorische relaties tussen stad en platteland.
Kom
niet steeds met nieuwe bestuurlijke initiatieven, met experimenten en pilots.
Zet beleid op met mogelijkheden voor bijstellingen voor meerdere jaren.
Maak
een portal of centrale website voor de marketing van plattelandsproducten:
voedsel, recreatie, toerisme, cultuurhistorie.
Onderwerpen waarover nog lang en veel gepraat kan worden. De stedelijke gebruikers
zijn bereid mee te denken, mee te werken. Stedelijke gebruikers zijn voor
het platteland te belangrijk om te negeren. De stedelijke agenda voor het
platteland van ASOM wil dat debat bevorderen.
Deelnemers
aan het rondetafelgesprek op 130906 waren: Ko Droogers, Henk Dikker Hupkes,
Chris Zijdeveld, Piet de Wit, Naut Kusters, Miranda Meijster en Jeroen Vis.
Gespreksleiding ASOM Giep Hagoort.
Rondetafel 6.
Cultureel ondernemerschap op het platteland?
Deze
rondetafel had het karakter van een dagvullend seminar voor een gezelschap
van circa 100 deelnemers. Het programma voor deze dag is verzorgd in samenwerking
met PeerGrouP en vond plaats in het Strokasteel te Veenhuizen. Centraal stond
het verhaal van artistiek leider Sjoerd Wagenaar (artistiek betekenis geven
aan kunst en cultuur vanuit het werken en wonen op het platteland). Naar dit
verhaal hebben deelnemers (kunstmanagers, kunstenaars, beleidsmakers) gekeken
met een stedelijke bril en stelden zich de vraag wat zijn de interactiemogelijkheden
tussen stad en platteland. Het verhaal van Wagenaar gold als kapstok voor
aangrenzende activiteiten als voorstellingen, lezingen, presentaties en fieldstrip.
Foto's:
Joke van den Berg en Erik Uitenbogaard
Datum: 18 september 2006, te Veenhuizen (Drenthe), aanvang 12.00 uur.
Programma: Welkom door Henk Timmerman, Ontwikkelingsbureau Veenhuizen
/ Opening door Giep Hagoort, dean ASOM, programmaleider Stad zoekt Boer /
Introductie, werkwijze, ervaringen Strokasteel door Sjoerd Wagenaar, kunstenaar
/ Platteland en theater, lezing Dragan Klaic (oud directeur Nederlands Theaterinstituut)
/ Voorstelling De Papalagi van Sjoerd Wagenaar, Rieks Swarte en Maureen Tauwnaar
/ Presentaties Pia van den Berg (Engelenbak Amsterdam), Dennis Meyer (Jong
Vee Het Lab Utrecht), Loes Heebink (Kunst in Kolderveen). / Netwerksessies
en best practices m.m.v. John Huige, Erik Uitenbogaard en Remy Harrewijn /
Afsluitend buffet met bewoners uit de omgeving en met een slotwoord van wethouder
J. Dam (o.a. landschap, I-landelijk gebied) gemeente Noordenveld (w.o. Veenhuizen)
Met steun van het ministerie van LNV, Stichting Vrienden van het Platteland,
Stichting DOEN,PeerGrouP, Via Traiectum, e.v.a.
Rondetafel 7.
Nieuwe distributiemogelijkheden; mailorder
voor de bioboerderij?
Centraal
stonden in deze rondetafel de mogelijkheden en kansen van regionale boerenmarkten
in grootstedelijke gebieden. Maastricht, 31 augustus.
Maastricht,
Foto's Remy Harrewijn
Rondetafel 8.
Vitaal ondernemerschap; randen van de stad
Datum: 13 oktober 2006, te De Bilt. Wat is de rol en de betekenis van
een boerenbedrijf in de directe periferie van de grote stad? Ingeklemd tussen
de uitvalswegen van de stad Utrecht heeft een boerenbedrijf jarenlang een
eigen stoplicht gehad voor het verweiden van de koeien. Inmiddels is dat stoplicht
vervangen door een eigen tunnel. Voldoende voor een vitaal boerenbedrijf,
of moet er meer gebeuren? Bij boer en boerin Wismeijer (zorgboerderij, vergaderfaciliteit),
te De Bilt hebben we de reacties besproken vanuit de stad op het verbreed
boeren (naast veeteelt of akker/tuinbouw ook zorg, educatie, milieubeheer,
sport, conferentieoord, art-farm en verkoop aanpalende producten). Er zijn
antwoorden gezocht op de vraag hoe vanuit de stad het verbreed boeren ondersteund
kan worden. Deelnemers waren boeren en boerinnen die een boerderij runnen
met een verbrede functie en stedelingen die actief zijn op de gebieden van
het verbreed boeren. Aan de rondetafel ging een theaterstuk (in de boerenschuur)
vooraf, uitgevoerd door JongVee (voor een zeer korte video-impressie klik
hier).
Foto's
Erik Uitenbogaard
Rondetafel 9.
Bestuur en beleid; wat zijn de verantwoordelijkheden
en nieuwe mogelijkheden van de lokale bestuurders?
Op 26
september 2006 is op Kasteel Groeneveld een rondetafel georganiseerd met als
hoofdthema Bestuur en beleid. Tijdens deze rondetafel is met experts uit verschillende
sectoren een eerste proeve van de Stedelijke Agenda voor het Platteland tegen
het licht gehouden. Het ISP-project was te gast op Kasteel Groeneveld, een
belangrijke lokatie voor het ministerie van LNV met betrekking tot de interactie
tussen stad en platteland.
Foto's
Erik Uitenbogaard
Rondetafel 10.
Vrouwen, actief in de stad en op het platteland
Datum: 27 september 2006. Welke rol kunnen vrouwen vervullen
ter versterking van de band tussen de stad en het platteland? Een rondetafel
in samenwerking met de emancipatieorganisatie Equivalent te Almelo.
Foto's
Joke van den Berg
Rondetafel 11.
Van voedselketens naar voedselplatforms?
Op 25 september 2006 vond deze rondetafel plaats in opdracht van
het ministerie van LNV. Centrale thematiek: Hoe versterken we de band tussen
stedeling en boer in hun functie van consument en voedselproducent. Wat is
de meerwaarde van de schakels in de voedselketen? AH als privaat-publieke
marktplaats? Een rondetafel met deelnemers uit de stad, de agrarische sector,
experts uit de vleesindustrie, consumentenbelangen, slow food, gemeentelijke
overheid en medewerkers van het ministerie van LNV die helderheid gebracht
heeft in de weerbarstigheid van bestaande voedselketens en het economisch
balang van de grote getallen. Het gezelschap was te gast bij boer en boerin
Van den Boom te Best (nabij Boxtel).
Foto's
Erik Uitenbogaard
____________________________
Keukentafels
In
aanvulling op de bovenstaande rondetafelbijeenkomsten ontstonden er ook meer
of minder spontane keukentafelgesprekken. Deze overwegend ad-hoc gerealiseerde
gesprekken hadden een minder gestructureerd karakter en vonden plaats in kleiner
gezelschap. Keukentafelgesprekken zijn vergelijkbaar met de leverancier aan
huis die even tijd neemt om aan de keukentafel met een kop koffie elkaar bij
te praten. Hieronder staan er enkele.
Keukentafel
Voedsel; wat zullen we eten?
Babel,
Foto Joke van den Berg
Gespreksleider: Giep Hagoort Plaats: Utrecht Datum: 10
mei 2006 Tijd: 20.00-21.30 uur. Lokatie/adres: Babel, Oudenoord
Utrecht.
Ook deze keukentafel maakte onmiddellijk reacties los: 'Zou bij de ernstige
veranderingen op het platteland een relatie met visserij, waarbij kennis verloren
gaat, opgaan?' 'Wat opmerkelijk dat in het grotestedenbeleid geen expliciete
koppeling is gemaakt met de interactie tussen stad en platteland!' Harald
Roelevink licht toe hoe bij een planologisch project dat zich onder de naam
'Mastenbroek' (Google vooral eens 'polder mastenbroek') afspeelt in de provincie
Overijssel kunst als interactief smeermiddel helpt bij het vernieuwend denken.
Marijke Orthel zet uiteen hoe zij als stadsbewoonster invulling geeft aan
de relatie met het platteland, met name waar het de bewuste keuze van voedsel
betreft. Zij schetst hoe een winkelier (Rio de Bio - http://www.riodebio.nl/)
inventief producten uit de regio betrekt en met name seizoensgebonden producten
aanprijst. De producten zijn qua prijs niet duurder dan vergelijkbare producten
in de supermarkt maar wel opmerkelijk smakelijker. Bovendien 'doet het iets
met je' als je sla eet uit Maarssen of appels uit Bunnik. Het heeft Marijke
bovendien beïnvloed in haar relatie met de directe omgeving van Utrecht.
'Je kijkt anders als je in de omgeving van Utrecht fietst.' Bewust voedsel
kopen leidt ook tot interesse voor landelijke aspecten (scharrelkippen, hoogstam-appelbomen,
bio-boeren etc.). Vooroordelen blijken een belangrijke rol te spelen: geitenwollensokken,
duur, weinig keuze, wormstekig, etc. Bij die beeldvorming lijkt met name de
rol van de media bepalend voor economisch en maatschappelijk succes (nu elitair).
Helder is dat zicht op de keten-benadering een gunstig effect heeft: boer-winkelier-consument-omgeving-boer.
Andere, vergelijkbare benaderingen zijn: 'adopteer een kip' (http://www.adopteereenkip.nl/)
en adopteer een (biologische) appelboom (http://www.adopteereenappelboom.nl/).
Keukentafel
Allochtonen 1e generatie; wat de boer niet
kent…
Datum: 31
mei 2006, te Gorkum
Voor deze tafel is gebruik gemaakt van het interview met de heer Ait Chitt
(Stimulans), zie rondetafel nr. 4
Keukentafel
Jonge boeren
Jonge
boeren uit het Kromme Rijngebied gaan publiek. Eric Hees (CLM) heeft met een
aantal boeren in dit gebied plannen uitgezet. Inmiddels zoeken de boeren het
contact met politici en via ASOM met de stad. De ontmoeting heeft plaats gevonden
op 23 augustus.
Boerderij
en keukentafel Bas en Joan van Donselaar,
Foto's
Erik Uitenbogaard
Keukentafel
Interactie stad & platteland & de rol van
vrouwen
Vrouwen
van het platteland hebben op 5 juli bij
Equivalent in Almelo een middag gediscussieerd over de ASOM
agenda "interactie tussen stad en platteland". Giep Hagoort, man, nam aan
het gesprek deel.
Projectteam:
Giep Hagoort, giephag@ision.nl, 0650
277 684 (rondetafels)
John Huige, johnhuige@planet.nl,
0652 053 895 (publicaties)
Erik Uitenbogaard, erik@viatraiectum.nl,
0615 633 552 (communicatie)
Gabriëlle Kuiper, info@gabworks.com,
0641 204 321 (productie)